Dhuna mes moshatarësh është modifikuar në hapësirat e internetit

0
110

Dhuna e moshatarëve, e quajtur ndryshe bullizëm, është dhunë fizike, emocionale dhe psikologjike që ndodh kur një ose më shumë njerëz sulmojnë një person tjetër i cili nuk është në gjendje të mbrojë veten dhe ka ekzistuar gjithmonë. Por, kohëve të fundit fokusi i publikut është zhvendosur edhe në të ashtuquajturën cyberbulling, ngacmim i cili bëhet në internet, në kohën kur nxënësit kanë zhvendosur mësimin e tyre në internet.

Psikologia Tijana Ivanovska nga biznesi social “Sebeslozhvalka”, e cila merret falas me edukimin e shëndetit mendor të masës, beson se ngacmimi në internet tani është bërë një problem edhe më i madh me përdorimin e rrjeteve sociale.

“Në klasë ka rregulla dhe nëse themi se ngacmimi, tashmë ka filluar të tejkalojë, të themi, për të thyer disa rregulla, shpesh ndodh që mësuesi të ndërhyjë, ekziston një shërbim PP – psikolog, pedagog, ku mund të përfshihen në mënyrë efektive në konflikt dhe në hapësirën kibernetike nuk ka diçka të tillë sepse nuk rregullohet me rregulla dhe çdokush mund të shkruajë atë që dëshiron dhe kë dëshiron të ofendojë, kështu që po, kjo është ngacmim edhe më intensiv, sepse thjesht nuk ekziston asnjë kontroll mbi të nuk rregullohet në asnjë mënyrë, me asnjë rregull, ashtu si fëmijët e lënë vetëm, për tu mbrojtur”.

Duke pasur parasysh se kur ngacmimi ndodh në internet, shkolla nuk mund të ndërhyjë menjëherë, Ivanovska thotë se prindërit janë ata të cilëve duhet tju besohen fëmijët. Në të njëjtën kohë, ajo thekson se është shumë e rëndësishme se si do të sillen prindërit,
duke shtuar jo për të izoluar fëmijët, por për ti bashkuar ata dhe forcuar vetëbesimin e tyre dhe mbështetjen e bashkëmoshatarëve.

Psikologia gjithashtu thotë se në këtë rast, biseda me bashkëmoshatarët mund të ndihmojë, sepse, siç thotë ajo, nëse një fëmijë nuk pranohet në një grup, nuk do të thotë që asnjë grup tjetër i moshatarëve nuk do ta pranojë atë.

Ivanovska gjithashtu shpjegon se fëmijët duhet të flasin hapur, sepse siç tha ajo, ngacmimi nuk është turp dhe është diçka që mund t’i ndodhë çdokujt dhe në ndërkohë, nëse flasim hapur për fenomene të tilla, ajo shton se ka tendencë të zvogëlohet.

“Pra, kjo nuk është, për të thënë më pak, diçka që duhet t’i bëjë ata të ndihen më pak të vlefshëm, por thjesht, kur flasim hapur për fenomene të tilla ne priremi t’i zvogëlojmë ato. Sepse, çdo ‘ngacmues’ humbet fuqinë kur publiku kthehet kundër tij dhe kur ai ushtron presion shoqëror, sepse ngacmimi në vetvete është një fenomen negativ shoqëror, kështu që ai bashkëjeton dhe rritet vetëm kur fshihet. Për sa kohë që është e fshehur, fuqia e atyre që janë ‘ngacmues’ është e paprekur, ata nuk kanë asnjë problem, ata vazhdojnë të bëjnë të njëjtën gjë. Dhe kur fillon të flitet, kur vëmendja e publikut të kthehet, atëherë ushtrohet presion shoqëror që institucionet të duhet të reagojnë, pra profesorë, psikologë, etj … pra të bëhet një rreth pozitiv.”- thekson Ivanovska.

Psikologia Sibel Coma nga një shkollë fillore në vend thotë se ajo shpesh ka hasur raste të ngacmimit në shkollë.

“Më të shpeshta janë rastet e bullizmit verbal dhe social por këto raste shumë rrallë raportohen te psikologu, me këto më të njohur janë kujdestarët e klasave që i vëzhgojnë vazhdimisht nxënësit. Unë si psikolog për bullizmin verbal mar informacion nëpërmjet kujdestarëve , gjatë takimeve me nxënësit nëse nxis për të fol në këtë temë dhe në situata kur një rast ka kaluar kufijtë ose është shëndruar në bullizëm fizik dhe ka arritur deri në drejtori. Atëherë nxënësit shprehen dhe tregojnë që nga fillimet e hershme të episodit bullizues.”- thotë Coma.

Në raste të tilla, Coma tregon se ajo po punon për të rritur ndërgjegjësimin e personit ose personave që kryejnë një ngacmim të tillë, dhe gjithashtu, siç deklaroi ajo, përpiqet të “zgjojë” dhembshurinë e tyre në mënyrë që ata të kuptojnë dhe të ndiejnë se atë që po bëjnë “dhemb”.

“Unë si psikologe e shkollës në raste të tilla bëj ndërgjegjësimin e personit apo personave bullizues, përpiqem tju zgjoj empatinë që ta kuptojnë dhe ndjejnë se ajo që po bëjnë seriozisht dhemb shumë, ngre vetëdijen për mundësi më të mirë të një atmosfere më të qetë dhe pozitive në klasë dhe ndërrmjet shokësh e shoqesh. Të gjitha këto me anë të bashkëbisedimit dhe teknikat ku nëpërmjet lojës kuptojmë tjetrin, e cila zakonisht është frytëdhënëse. Bisedoj me arsimtarin për detajet dhe planet se si do të veprohet në të ardhmen. Bisedoj dhe me prindërit duke ju dhënë mbështetje dhe këshilla për veprim të mëtutjeshëm. Shpesh (me lejen e prindërve) bëj takim për këshillim individual me bullin dhe viktimën.” – theksoi Coma.

Çelësi për të vendosur nëse ky proces do të vazhdojë për një kohë të pacaktuar ose do të ndalet janë mësuesit, thotë Coma, e cila tregon se ata duhet të ndërhyjnë me metodat dhe teknikat në dispozicion të tij kur zbulohet një rast i bullizmit. Në mënyrë që bullizmi të mos kalojë kufijtë, ajo tregon se ekziston një program në procesin arsimor që ajo mendon se është pozitiv për zgjidhjen e këtij problemi, por thekson se nuk duhet të lihet vetëm në letër.

“Sipas udhëzimeve për përgatitjen e planprogramit për punë të shkollave fillore në republikën e Maqedonisë së Veriut , në Planprogram ekziston një shtojcë që quhet ,,Program për sjellje jo të dhunshme në shkollë”. Këtu planifikohen shumë aktivitete që do të bëhën gjatë vitit.” – thotë Coma.

Disa nga aktivitetet e përfshira në këtë program, siç shpjegohet nga Coma, konsistojnë në punëtori, trajnimin e stafit arsimor, auditimin, hartimin e fushave kritike brenda dhe përreth shkollës, takime prindërish dhe strategji.

Bullizmi në botë ndodh më shpesh në shkollat ​​e mesme, kur adoleshentët fillojnë të formojnë grupet e tyre. Profesori Nderim Pollozhani shpjegon se kjo dukuri ekziston në shkollat ​​në të gjithë vendin, por që pak flitet për të.

Ai shton se nëse ka vullnet të mirë, ngacmimi mund të parandalohet në mjediset e shkollës, por edhe në internet.

“Sigurisht prej pyetjes lind edhe problemi. Mendoj që pika më e dobët e gjithë kësaj është se personat e viktimizuar nuk flasin, zakonisht janë persona të mbyllur dhe nuk e flasin si shqetësim, sepse po ta kishim këtë kulturë denoncimi, të flasësh me profesorin, të flasësh me shokët të flasësh me prindin, të flasësht me kujdestarin, me psikologun, mendoj se edhe pasojat prej bullizmit do ishin me të vogla. Unë kam hasur disa herë bullizëm qoftë edhe në shkollë edhe në vende tjera, ppor problemi ëshë që nuk flasin nuk denoncojnë, unë mendoj që ne duhet të luajmë një rol të rëndësishëm dhe tjua mbjellim këtë si kulturë që bullizmi të flitet të diskutohet dhe ti mësojmë fëmijët tanë që këtë si tem ta flasin qoftë në shtëpi qoftë në shkollë qoftë në familje.”

Pollozhani thotë se duhet të ketë edhe më shumë bashkëpunim midis prindërve dhe mësuesve sepse shumica e prindërve, thotë ai, nuk e dinë se fëmijët e tyre janë viktima të bullizmit.

“Ka edhe një problem që un e kam hasur në këtë përvojën time, prindërit nuk e dinë që fëmijët e tyre bulizohen, një pjesë e madhe, pastaj varet edhe prej kujdestarit të klasës, ai duhet patjetër tia përçojë prindit këtë, edhe pse fëmijët ruhen, problemi numer 1 është izolimi që nuk ato nuk flasin. Mësimdhënësi është hallka lidhse mes prindit, institucionit, psikologu, ndonjëher një nxënës mund të jetë më i afërt me profesorin sesa me prindin e vetë, prandaj raste të tilla ne si profesionist ne duhet që ti raportojmë, por kush sa e bënë këtë sikush në ndërgjegjen e vetë.”

Rastet e ngacmimeve në të gjithë botën kanë përfunduar edhe më tragjikisht, ku fëmijët janë dëmtuar rëndë nga presioni i bullizmit. Psikologët rekomandojnë të flitet më shumë për rastet e bullizmit në mënyrë që të mos ketë frikë ose turp tek viktimat. Ndërsa për njerëzit që bëjnë bullizëm në internet, sugjerohet që ata të ndiqen penalisht për të minimizuar këtë problem.

Ilmie Zhaku, Martin Koloski

Ky artikull është produkt i projektit “Young Journalists’ Network” I implementuar nga Democracy Lab. Ky projekt është i mbështetur me grant nga Ambasada e SHBA-ve. Mendimet, zbulimet dhe konkluzionet ose rekomandimet e paraqitura këtu janë të implementuesve/autorëve dhe nuk i reflektojnë domosdoshmërisht ato të Qeverisë së SHBA-ve.